نقش آموزش الکترونیکی در دوران پس از کرونا
همه‌گیری ویروس کرونا باعث شد که 1.2 میلیارد کودک در سراسر جهان کلاس‌های درس را ترک کنند و برای ادامه تحصیل به آموزش الکترونیکی یا آموزش از راه دور روی بیاورند. اخیرا کشورهای زیادی مانند دانمارک، پس از واکسیناسیون اقدام به گشایش مدارس کرده‌اند و برخی دیگر مانند کره جنوبی همچنان به صورت آنلاین پیش می‌روند.
مزایا و معایب مشاهده شده از آموزش الکترونیکی در این دوران دوساله، این ابهام را در ذهن بسیاری از کارشناسان شکل داده است که آیا در پسا کرونا نیز نیاز به بهره‌مندی از آن است یا خیر. با توجه به این مسئله که آموزش آنلاین پدیده جدیدی نیست و پیش از شیوع ویروس کرونا نیز زیرساخت‌های آن فراهم شده بوده است.
درحالی‌که برخی از بر این باورند که حرکت برنامه‌ریزی نشده و سریع به سمت آموزش الکترونیکی، بدون فراهم کردن تجهیزات و پهنای باند کافی، منجر به تجربه کاربری ضعیفی شده است. برخی دیگر معتقدند که گسترش آموزش آنلاین باعث شکل‌گیری یک مدل ترکیبی جدید خواهد شد.
در مناطقی از جهان که دسترسی آسان دانش آموزان و دانشجویان به فناوری روز فراهم است، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند ظرفیت یادگیری محصلین به میزان 17 تا 50 درصد افزایش پیدا کرده است. چراکه با امکان ثبت شدن داده‌های ارائه شده توسط معلم، دانش‌آموزان می‌توانند با سرعت ذهنی خودشان یاد بگیرند، به عقب برگردند، دوباره بخوانند یا به دلخواه خود از کنار مفاهیم خاصی بگذرند. طبق مطالعات، آموزش آنلاین نسبت به کلاس سنتی، به 40 تا 60 درصد زمان کمتری برای انتقال مفاهیم نیاز دارد و کمک می‌کند تا هزینه‌های تحمیل شده آموزشی کاهش یابند. چراکه به ازای هر دانش‌آموز به تعداد معلم کمتری نیاز است.
بنابراین، نمی‌توان نقش آموزش الکترونیکی در دوران پس از کرونا را نادیده گرفت. ازآنجایی‌که میزان اثربخشی آموزش آنلاین در گروه‌های سنی مختلف متفاوت است. بهتر است در پساکرونا این نوع آموزش با آموزش حضوری ترکیب شود تا کودکان کوچکتر در یک محیط ساختاریافته و بدون حواس‌پرتی دوران تحصیل خود را طی کنند.
حتی با وجود اینکه همه‌گیری به‌آرامی در حال نابودی و همه‌چیز در حال بازگشت به حالت عادی است، اما نمی‌توان انکار کرد که تأثیراتی که این ویروس بر شیوه زندگی مدرن داشته است در سال‌های آینده احساس خواهد شد.
ازآنجایی‌که هم آموزش الکترونیکی و هم آموزش حضوری مزایا و معایب ویژه خود را دارند، دانش‌آموزان و معلمان باید خود را با خواسته‌های جدید وفق دهند و متوجه شوند که روند آموزش ممکن است کمی متفاوت از گذشته به نظر برسد. درحالی‌که معلمان باید روش‌های خود را اصلاح کنند تا محیط آنلاین جذاب‌تری برای دانش‌آموزان خود ایجاد کنند، دانش‌آموزان نیز باید از فناوری‌های موجود استفاده کنند و از منابع مطالعاتی بیشتری استفاده کنند. در ادامه به 4 تغییر اساسی که احتمالا آموزش آنلاین بر نحوه آموزش در دوران پسا کرونا خواهد گذاشت، اشاره خواهیم کرد.
1. آموزش می‌تواند در هر جایی به‌صورت آنلاین انجام شود
قبل از همه‌گیری، بسیاری از مکان‌هایی که امکان ارائه آموزش را داشتند (مانند دانشگاه‌ها، موزه‌ها و کتابخانه‌ها) فرآیندهای خود را دیجیتالی کرده و تجربه یادگیری را به قلمرو آنلاین منتقل کرده بودند. بنابراین قبلا حضور بی‌بدیل آموزش الکترونیکی احساس می‌شد. اما همه‌گیری به ما نشان داد که جدای از پورتال‌های خبری، شبکه‌های اجتماعی و انجمن‌ها، مهم است که فضاهای آموزشی رسمی و معتبری را به دنیای آنلاین وارد کرد.
چراکه مطمئنا با تجربه مزایای آموزش الکترونیکی، در پساکرونا نیز آموزش آنلاین در موسسات آکادمیک ادامه خواهد داشت. این کار فرصت کاوش به محصلین برای یادگیری در محیط‌های تعاملی و بسیار جذاب مانند تورها و سخنرانی‌های مجازی، موزه‌ها و کتابخانه‌های مجازی را نیز خواهد داد.
2. آموزش الکترونیکی برای معلمان به یک اولویت تبدیل خواهد شد
همه‌گیری ویروس کرونا چالش‌های جدیدی را وارد زندگی معلمان کرده است. یکی از این چالش‌ها دسترسی و استفاده از فناوری‌های مناسب برای ارائه سخنرانی‌های جذاب، موثر و مشارکتی است. این کار برای نسل‌های جوان‌تر که آشنایی بیشتری به فناوری‌های جدید دارند و می‌دانند چگونه در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند، چندان مشکلی ایجاد نمی‌کند.
تقریبا الان اکثر معلمان به ظرافت‌های آموزش الکترونیکی مسلط شده‌اند و حتی از فناوری‌های پیشرفته مانند VR و AR برای ارائه یک کلاس درس جذاب‌تر استفاده می‌کنند. با توجه به اینکه حضور در منزل و عدم نیاز به رفت‌وآمد فرصت مناسبی است، احتمالا در پسا کرونا آموزش الکترونیکی برای معلمان به یک اولویت تبدیل خواهد شد.
3. آموزش الکترونیکی امکان استفاده از بسترهای کمک آموزشی را فراهم خواهد کرد
در مورد دانش‌آموزان، نمی‌توان انکار کرد که بحران کرونا آن‌ها را مجبور کرده است تا در سبک‌های یادگیری و منابعی که استفاده می‌کنند خلاق‌تر شوند. در واقع، با توجه به عدم تعامل رودررو با معلم یا امکان تبادل یادداشت با همسالان خود به‌صورت حضوری، دانش‌آموزان اکنون از پلتفرم‌های کمک آموزشی آنلاین (مانند واتساپ یا تلگرام) برای تکمیل فرآیند یادگیری خود استفاده می‌کنند. مطمئنا با ادامه یافتن آموزش آنلاین در پسا کرونا، همچنان استفاده از این پلتفرم‌های کمکی رایج خواهد شد.
4. بستر اجتماعی شدن محصلین فراهم خواهد شد
نمی‌توان انکار کرد که برخلاف کلاس‌های آنلاین، در کلاس‌های درس حضوری بستر اجتماعی شدن محصلین فراهم است. بنابراین اگر قرار است که در دوران پساکرونا آموزش الکترونیکی ادامه یابد، باید همزمان آموزش حضوری نیز صورت گیرد. به عنوان مثال، دو روز در هفته آموزش آنلاین و سه روز در هفته آموزش حضوری! نوعی آموزش همه‌جانبه و ترکیبی با فناوری‌های پیشرفته که فرصت یادگیری همه مهارت‌ها را فراهم می‌کند. بنابراین، در سال‌های آینده شاهد استفاده همزمان از آموزش آنلاین و آفلاین برای به حداقل رساندن خطر عفونت‌ها و در دسترس قرار دادن آموزش برای گروه‌های پرخطر خواهیم بود.
سخن آخر
می‌توان ادعا کرد که پس از همه‌گیری، شیوه آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان برای همیشه تغییر خواهد کرد. آموزش الکترونیکی جایگاه خود را به‌عنوان یک فرهنگ آموزشی در میان مردم باز کرده است و در دوران پس از کرونا نه تنها کمرنگ نخواهد شد، بلکه بسیار پررنگ‌تر از قبل و با رویکرد جدیدی به مسیر خود ادامه خواهد داد. پس مهم است که معلمان و محصلین به سرعت خود را با وضعیت جدید سازگار کنند. توجه به این مسئله کمک می‌کند تا همگان به روند آموزشی بهتری دست پیدا کنند.
